LêNgọcTân
Admin
<span style='color:blue'>bài viết này mình dựa theo tài liệu của nghệ nhân Huỳnh Văn Thới.viết lên nhằm giúp các thành viên tìm hiểu thêm về loại cây đẹp đẽ mà hoa rất bền này.</span>
A/Nguồn Gốc.
cây xương rồng Bát Tiên có nguồn gốc từ Madagascar.thuộc châu phi.thời nguyên thủy,cây bát tiên có thân rất nhỏ,ốm yếu mang đầy gai nhọn,chùm hoa chỉ có từ 2 đến 4 hoa mà thôi.màu đỏ hoặc vàng.
<img src='http://i367.photobucket.com/albums/oo115/caycanhvietnam/battien5.jpg' border='0' alt='user posted image' />
(picasaweb.google.com)
trong quyển "Cây cỏ miền nam Việt Nam" của GS Phạm Hoàng Hộ.trang 479 ghi tên là Euphorbia Mili.Ch.des Muolins, Hồng Kích,Crow of Thorns. hay còn có tên khác là Euphorbia splendens Bojer exHook.Thuộc họ Thầu Dầu Euphorbia.
<img src='http://i367.photobucket.com/albums/oo115/caycanhvietnam/bt3-1.jpg' border='0' alt='user posted image' />
(vnthuquan.net)
người Thái,Trung Quốc đều gọi là "Poi sien" nghĩa là Bát Tiên,lấy tên của 8 vị tiên đạo gia TQ.nên người VN cũng dịch ra là Bát Tiên.
người dân Madagascar đã trồng cây BT từ lâu đời.người thái và TQ cũng đã nhập về trồng khoảng trên 200 năm,lúc đầu cây chỉ có 2-4 cánh hoa.người Phi,người Thái và TQ tìm cách nhân giống lai tạo.
sau nhiều năm mày mò nghiên cứu mới cho ra đc cây BT đời mới 8hoa to,màu sắc đẹp.nên cây mới đc đặt tên là Bát Tiên.
8 vị tiên này là:Lý Thiết Quải,Chung Ly Quyền,Trương Quả Lão,Lữ Đồng Tân,Lam Thái Hòa,Hà Tiên Cô,Hàn Tương Tử,Tào Quốc Cựu.(ở đây ko đi sâu vào 8 vị tiên)
<img src='http://i367.photobucket.com/albums/oo115/caycanhvietnam/bt.jpg' border='0' alt='user posted image' />
(forum.ctu.edu.vn)
B/ Cách Trồng và Chăm Sóc.
1/Đất trồng
- về chậu trồng,cây Bát Tiên thường có thân nhỏ nên chậu trồng cũng ko yêu cầu phải lớn.tùy theo mục đích trồng mà ta chọn loại chậu cho phù hợp.
- đất phải tơi xốp.ko có đất sét và phèn.phơi khô diệt vi khuẩn và côn trùng làm sao khi tưới nước phải rút nhanh.theo tài liệu của thái lan và kinh nghiệm của nhiều nghệ nhân thì thành phần cụ thể như sau:
+ 3 phần đất thịt hoặc phù sa
+ 1 phần vỏ đậu phộng đã ngâm hoặc đễ cho hoai mục.
+ 1 phần vỏ sơ dừa ngâm hoặc để cho mục.
+ 2 phần phân chuồng và 1 ít bánh dầu xay nhuyễn.
+ 2 phần tro trấu.
+ 1 phần phân hóa học và thuốc linh tinh rất ít như các loại phân lân...
theo mình thì đó chỉ là công thức lý tưởng.nên ta làm đất chủ yếu cho tơi xốp,thoáng,rút nước nhanh,đầy đủ chất dinh dưỡng..
2/ Cách trồng
nên lót 1 lớp gạch đá nhỏ.đó là cách giúp cho đất trong chậu ko bị úng.khi chêm gạch nên chú ý sao cho sau này rễ cây ko mọc ra ngoài chậu.sẽ bít hết những lỗ này càng làm cho đất thêm bị úng.
cho hỗp hợp đất vào chậu khoảng 1/2 chậu rồi đặt cây vàocanh cho n gay ngắn rồi tiếp tục cho thêm đất khoảng 8/10 chậu là vừa.nước tưới vừa độ ẩm cẩn thận thì cắm 1 cọc nhỏ cố định cây lại.cho vào chỗ râm mát, mỗi ngày tưới nước 1 lần
khi cây ra chồi, lá non mới cần bón phân tăng trưởng NPK 30 - 10 - 10,pha 10gram/10lít nước khoảng 7 - 10 ngày tưới 1 lần.khi nào cây mập mạp trưởng thành mới thúc bổ sung NPK 15 - 30 - 15 để kích thích cây ra hoa.
3/Sang Chậu
sang chậu cũng ko khác mấy cách trồng mới.sau khi trồng khoảng 1 - 2 năm do cây phát triển ăn hết chất dinh duỡng cây trở nên còi cọc ta sẽ phải thay đất.lưu ý nếu không tách chiết cây thì với chậu cũ tỏ ra chật chội ta nên dùng chậu lớn hơn.
có thể thay 1 phần đất hay thay hết.lấy dao xắn đào đất quanh chậu.đưa cây lên lắc nhẹ cho lộ hết bộ rễ xem xét tình trạng bộ rễ có bị hư,thối phần nào thì cắt bỏ.cắt bỏ bớt những cành già yếu ( có thể giâm lại tạo cây mới )trồng cây trở lại cũng giống cách trồng mới.
4/Bón Phân và tưới nước
mặc dù trong đất đã có đầy đủ phân nhưng thường là phân hữu cơ.cần bổ sung thêm phân hóa học.
có 3 loại chính ta sử dụng khi trồng Bát Tiên
- NPK 30 - 10 - 10 giúp cây tăng trưởng nhanh,ra nhiều chồi lá,cây mập mạp.thường dùng bón cây con mới trồng.
- NPK 15 - 30 - 15 dùng khi cây trưởng thành tới kì sung mãn.kích thích ra hoa
- NPK 10 - 10 - 30 dùng cho cây đã nhú chồi hoa giúp cây có hoa đẹp lâu tàn đồng thời giúp cây cứng cáp.
1 bất tiện khi dùng 3 loại này cũng như trồng lan là bắt buộc phải trồng cùng 1 lứa cây thành từng khu.khu cây con,cây trưởng thành...vậy mới có tác dụng.với những vườn nhỏ mang tính gia đình chơi thì có 1 loại phân có thể dùng là NPK theo tỷ lệ 20 - 20 - 20.
lưu ý lhi bón phân:
+ Dư đạm,cây rất mập mạp cành lá xanh tươi lá to quá cỡ cây yếu ớt dễ sâu bệnh.phải ngưng đạm.chỉ bón lân và kali.
+ thiếu đạm,cây ốm yếu lá nhỏ không xanh tươi.có khi vàng úa.chậm lớn cằn cỗi.tăng hàm lượng đạm.
+ dư lân,cây ra hoa sớm.cây còn nhỏ đã ra hoa,mau già cứng cáp khác thường.nên giảm lân.tăng đạm.
+ thiếu lân, lá xanh đậm,nhỏ,ngắn,hẹp và dày,bộ rễ yếu không phát triển được.nếu thiếu lân phải tăng hàm lượng lân.
+ dư kali,lá chuyển màu vàng và cháy khô,cây ngưng phát triển.có khi héo rũ gặp trường hợp này phải ngưng tưới phân có nhiều kali.bổ sung phân đạm.
+ thiếu kali,cây ngưng phát triển.trước tiên lá già trở nên vàng rất nhanh và khô rụng,lá non không đc to.mọc chụm lại do không hấp thụ đc các loại phân khác,cây èo uột rồi chết dần.
trồng cây lâu năm sẽ quan sát đc mà điều chỉnh lượng phân cho phù hợp.ngoài ra còn các loại phân vi lượng...phải bổ sungthêm.
- trồng ở TPHCM mùa nắng mỗi ngày 1 lần.mùa mưa thì canh làm sao cây không bị úng và cũng không đc khô đất trồng.nói chung tùy theo từng nơi không có 1 công thức chung.ta phải theo dõi đất không để khô và cũng không để úng.
6/ánh sáng
theo kinh nghiệm và thực tế thì cây xương rồng bát tiên chịu và phát triển tốt ở môi trường ánh sáng và nắng 100%.trừ cây yếu và mới trồng phải để trong mát.
7/phòng trừ sâu bệnh.
+ bệnh nấm mốc.
khi môi trường cây ẩm ướt nhất là mùa mưa cây dễ bị nấm mốc.nấm thường bám vào gốc cây khi cây đã quá già.có nhiều cây con nhỏ mọc dày đặc dưới gốc.hoặc cỏ rác bá lấy gốc cây gây quá ẩm nên sinh nấm.nấm cũng thấy trên lá già.nên tỉa thưa thường xuyên những nhánh dư thừa, nhổ cỏ rác,cắt bỏ lá già,cỏ rác.nếu nhiều cây bị nấm dùng Aliette theo liều lượng và hướng dẫn của nhà SX.
+ Bệnh đốm lá.thường là lá bị đọng nước hoặc bị thương,có đốm nhỏ màu đen rồi lan dần thành đốm to,bên trong màu đen bên ngoài màu vàng rồi lan rộng ra làm lá úa rụng.khi bị lan rộng sang các cây khác cần phun thuốc.dùng Aliette hoặc Benlat.nhưng tốt nhất nên phun định kì 1 tháng 1 lần nhằm phòng bệnh.
+ bệnh thối nhũng.
bệnh này cũng do nâm gây ra,thường thấy ở cây bát tiên vào mùa mưa.nhất là các cành giâm.
phun thuốc Kasuran.pha 2 gram trong 1 lít nước,rất công hiệu nếu thân cây bị thối nhũng thì không thể trị đc.mềm chỗ nào phải cắt bỏ chỗ đấy rồi bôi vôi hoặc sơn vào.
+ rệp sáp hay rầy bông.
những loại này hầu như trồng cây gì cũng hay thường gặp cách trị giống như trồng cách loại khác.dùng các loại thuốc BVTV có bán trên thị trường.tốt nhất nên pha thêm các chất bám dính như lanyl sulfate
A/Nguồn Gốc.
cây xương rồng Bát Tiên có nguồn gốc từ Madagascar.thuộc châu phi.thời nguyên thủy,cây bát tiên có thân rất nhỏ,ốm yếu mang đầy gai nhọn,chùm hoa chỉ có từ 2 đến 4 hoa mà thôi.màu đỏ hoặc vàng.
<img src='http://i367.photobucket.com/albums/oo115/caycanhvietnam/battien5.jpg' border='0' alt='user posted image' />
(picasaweb.google.com)
trong quyển "Cây cỏ miền nam Việt Nam" của GS Phạm Hoàng Hộ.trang 479 ghi tên là Euphorbia Mili.Ch.des Muolins, Hồng Kích,Crow of Thorns. hay còn có tên khác là Euphorbia splendens Bojer exHook.Thuộc họ Thầu Dầu Euphorbia.
<img src='http://i367.photobucket.com/albums/oo115/caycanhvietnam/bt3-1.jpg' border='0' alt='user posted image' />
(vnthuquan.net)
người Thái,Trung Quốc đều gọi là "Poi sien" nghĩa là Bát Tiên,lấy tên của 8 vị tiên đạo gia TQ.nên người VN cũng dịch ra là Bát Tiên.
người dân Madagascar đã trồng cây BT từ lâu đời.người thái và TQ cũng đã nhập về trồng khoảng trên 200 năm,lúc đầu cây chỉ có 2-4 cánh hoa.người Phi,người Thái và TQ tìm cách nhân giống lai tạo.
sau nhiều năm mày mò nghiên cứu mới cho ra đc cây BT đời mới 8hoa to,màu sắc đẹp.nên cây mới đc đặt tên là Bát Tiên.
8 vị tiên này là:Lý Thiết Quải,Chung Ly Quyền,Trương Quả Lão,Lữ Đồng Tân,Lam Thái Hòa,Hà Tiên Cô,Hàn Tương Tử,Tào Quốc Cựu.(ở đây ko đi sâu vào 8 vị tiên)
<img src='http://i367.photobucket.com/albums/oo115/caycanhvietnam/bt.jpg' border='0' alt='user posted image' />
(forum.ctu.edu.vn)
B/ Cách Trồng và Chăm Sóc.
1/Đất trồng
- về chậu trồng,cây Bát Tiên thường có thân nhỏ nên chậu trồng cũng ko yêu cầu phải lớn.tùy theo mục đích trồng mà ta chọn loại chậu cho phù hợp.
- đất phải tơi xốp.ko có đất sét và phèn.phơi khô diệt vi khuẩn và côn trùng làm sao khi tưới nước phải rút nhanh.theo tài liệu của thái lan và kinh nghiệm của nhiều nghệ nhân thì thành phần cụ thể như sau:
+ 3 phần đất thịt hoặc phù sa
+ 1 phần vỏ đậu phộng đã ngâm hoặc đễ cho hoai mục.
+ 1 phần vỏ sơ dừa ngâm hoặc để cho mục.
+ 2 phần phân chuồng và 1 ít bánh dầu xay nhuyễn.
+ 2 phần tro trấu.
+ 1 phần phân hóa học và thuốc linh tinh rất ít như các loại phân lân...
theo mình thì đó chỉ là công thức lý tưởng.nên ta làm đất chủ yếu cho tơi xốp,thoáng,rút nước nhanh,đầy đủ chất dinh dưỡng..
2/ Cách trồng
nên lót 1 lớp gạch đá nhỏ.đó là cách giúp cho đất trong chậu ko bị úng.khi chêm gạch nên chú ý sao cho sau này rễ cây ko mọc ra ngoài chậu.sẽ bít hết những lỗ này càng làm cho đất thêm bị úng.
cho hỗp hợp đất vào chậu khoảng 1/2 chậu rồi đặt cây vàocanh cho n gay ngắn rồi tiếp tục cho thêm đất khoảng 8/10 chậu là vừa.nước tưới vừa độ ẩm cẩn thận thì cắm 1 cọc nhỏ cố định cây lại.cho vào chỗ râm mát, mỗi ngày tưới nước 1 lần
khi cây ra chồi, lá non mới cần bón phân tăng trưởng NPK 30 - 10 - 10,pha 10gram/10lít nước khoảng 7 - 10 ngày tưới 1 lần.khi nào cây mập mạp trưởng thành mới thúc bổ sung NPK 15 - 30 - 15 để kích thích cây ra hoa.
3/Sang Chậu
sang chậu cũng ko khác mấy cách trồng mới.sau khi trồng khoảng 1 - 2 năm do cây phát triển ăn hết chất dinh duỡng cây trở nên còi cọc ta sẽ phải thay đất.lưu ý nếu không tách chiết cây thì với chậu cũ tỏ ra chật chội ta nên dùng chậu lớn hơn.
có thể thay 1 phần đất hay thay hết.lấy dao xắn đào đất quanh chậu.đưa cây lên lắc nhẹ cho lộ hết bộ rễ xem xét tình trạng bộ rễ có bị hư,thối phần nào thì cắt bỏ.cắt bỏ bớt những cành già yếu ( có thể giâm lại tạo cây mới )trồng cây trở lại cũng giống cách trồng mới.
4/Bón Phân và tưới nước
mặc dù trong đất đã có đầy đủ phân nhưng thường là phân hữu cơ.cần bổ sung thêm phân hóa học.
có 3 loại chính ta sử dụng khi trồng Bát Tiên
- NPK 30 - 10 - 10 giúp cây tăng trưởng nhanh,ra nhiều chồi lá,cây mập mạp.thường dùng bón cây con mới trồng.
- NPK 15 - 30 - 15 dùng khi cây trưởng thành tới kì sung mãn.kích thích ra hoa
- NPK 10 - 10 - 30 dùng cho cây đã nhú chồi hoa giúp cây có hoa đẹp lâu tàn đồng thời giúp cây cứng cáp.
1 bất tiện khi dùng 3 loại này cũng như trồng lan là bắt buộc phải trồng cùng 1 lứa cây thành từng khu.khu cây con,cây trưởng thành...vậy mới có tác dụng.với những vườn nhỏ mang tính gia đình chơi thì có 1 loại phân có thể dùng là NPK theo tỷ lệ 20 - 20 - 20.
lưu ý lhi bón phân:
+ Dư đạm,cây rất mập mạp cành lá xanh tươi lá to quá cỡ cây yếu ớt dễ sâu bệnh.phải ngưng đạm.chỉ bón lân và kali.
+ thiếu đạm,cây ốm yếu lá nhỏ không xanh tươi.có khi vàng úa.chậm lớn cằn cỗi.tăng hàm lượng đạm.
+ dư lân,cây ra hoa sớm.cây còn nhỏ đã ra hoa,mau già cứng cáp khác thường.nên giảm lân.tăng đạm.
+ thiếu lân, lá xanh đậm,nhỏ,ngắn,hẹp và dày,bộ rễ yếu không phát triển được.nếu thiếu lân phải tăng hàm lượng lân.
+ dư kali,lá chuyển màu vàng và cháy khô,cây ngưng phát triển.có khi héo rũ gặp trường hợp này phải ngưng tưới phân có nhiều kali.bổ sung phân đạm.
+ thiếu kali,cây ngưng phát triển.trước tiên lá già trở nên vàng rất nhanh và khô rụng,lá non không đc to.mọc chụm lại do không hấp thụ đc các loại phân khác,cây èo uột rồi chết dần.
trồng cây lâu năm sẽ quan sát đc mà điều chỉnh lượng phân cho phù hợp.ngoài ra còn các loại phân vi lượng...phải bổ sungthêm.
- trồng ở TPHCM mùa nắng mỗi ngày 1 lần.mùa mưa thì canh làm sao cây không bị úng và cũng không đc khô đất trồng.nói chung tùy theo từng nơi không có 1 công thức chung.ta phải theo dõi đất không để khô và cũng không để úng.
6/ánh sáng
theo kinh nghiệm và thực tế thì cây xương rồng bát tiên chịu và phát triển tốt ở môi trường ánh sáng và nắng 100%.trừ cây yếu và mới trồng phải để trong mát.
7/phòng trừ sâu bệnh.
+ bệnh nấm mốc.
khi môi trường cây ẩm ướt nhất là mùa mưa cây dễ bị nấm mốc.nấm thường bám vào gốc cây khi cây đã quá già.có nhiều cây con nhỏ mọc dày đặc dưới gốc.hoặc cỏ rác bá lấy gốc cây gây quá ẩm nên sinh nấm.nấm cũng thấy trên lá già.nên tỉa thưa thường xuyên những nhánh dư thừa, nhổ cỏ rác,cắt bỏ lá già,cỏ rác.nếu nhiều cây bị nấm dùng Aliette theo liều lượng và hướng dẫn của nhà SX.
+ Bệnh đốm lá.thường là lá bị đọng nước hoặc bị thương,có đốm nhỏ màu đen rồi lan dần thành đốm to,bên trong màu đen bên ngoài màu vàng rồi lan rộng ra làm lá úa rụng.khi bị lan rộng sang các cây khác cần phun thuốc.dùng Aliette hoặc Benlat.nhưng tốt nhất nên phun định kì 1 tháng 1 lần nhằm phòng bệnh.
+ bệnh thối nhũng.
bệnh này cũng do nâm gây ra,thường thấy ở cây bát tiên vào mùa mưa.nhất là các cành giâm.
phun thuốc Kasuran.pha 2 gram trong 1 lít nước,rất công hiệu nếu thân cây bị thối nhũng thì không thể trị đc.mềm chỗ nào phải cắt bỏ chỗ đấy rồi bôi vôi hoặc sơn vào.
+ rệp sáp hay rầy bông.
những loại này hầu như trồng cây gì cũng hay thường gặp cách trị giống như trồng cách loại khác.dùng các loại thuốc BVTV có bán trên thị trường.tốt nhất nên pha thêm các chất bám dính như lanyl sulfate
--><img src='./images/1/smilies/smile.gif' border='0' style='vertical-align:middle' alt='smile.gif' /><!--endemo-->