Trả lời: sâu bệnh,côn trùng phá hại lan
Em xin góp bài dịch bệnh thối đen theo đúng từ gợi ý của bác Cù. Các bác hưởng ứng thì từ từ có thời gian em sẽ dịch hết các bệnh để ACE tham khảo có kinh nghiệm trồng hoa lan đẹp;
Có gì sơ xuất xin các bác sửa sai. Nếu đồng ý, xin bấm thanks em động viên;
1. Bệnh thối đen (black rot)
1.1. Nguyên nhân:
- Một đe dọa đối với các cây phong lan bất kỳ lúc nào trong thời tiết mưa ẩm kéo dài, bệnh thối đen có thể làm cho cây bị chết nếu không được phát hiện kịp thời. Tác nhân gây bệnh là bởi một hay cả hai loại nấm Pythium ultimum và Phytophthora cactorum. Có tài liệu cho rằng là nấm Phytophthora palmivora, Buti.
- Bệnh thối đen ảnh hưởng đến rất nhiều loài phong lan nhưng dường như cây Catteleya là điển hình dễ nhiễm bệnh.
- Các loại nấm mốc gây bệnh thối đen ở phong lan bao gồm các bào tử có khả năng di chuyển độc lập trong môi trường nước, còn được gọi là động bào tử. Chúng chỉ có thể sinh tồn trong môi trường được cung cấp nước. Khi có nước đọng trên lá, các động bào tử này sẽ thâm nhập vào các mô và bắt đầu giai đoạn tiếp theo của vòng đời. Ở điểm này, nấm mốc phát triển bộ phận sinh dưỡng hoặc sợi bao gồm các chuỗi nối (dài và mảnh) nhanh chóng đi vào các mô của cây bị bệnh. Khi xảy ra hiện tượng này, các dấu hiệu bệnh là các chấm nước mờ, nhỏ và lan rộng rất nhanh, biến thành màu nâu rồi màu đen. Khi không được điều trị, các cây bị bệnh lây nhiễm qua các cây khác và các cây có thể bị chết.
1.2. Triệu chứng bệnh:
- Nấm tấn công các hạt khi ở trong các lớp đất, làm cho cây ngã đổ và chết.
- Trên cây trưởng thành, bệnh có thể tấn công bất kỳ vị trí nào trên cây (Lá, giả hành, các rễ) nhưng thường xuất hiện ở các lá non hoặc các mạch dẫn dinh dưỡng chính, và kéo xuống hết đến rễ cây.
- Giống như tên gọi, bệnh thối đen làm xuất hiện các chấm (đốm) hay vết tổn thương màu đen trên cây bị bệnh. Các chấm (đốm) đen này liên tiếp mở rộng và có thể tất đến cả các bộ phận của cây. Trong điều kiện bệnh phát đến đỉnh cây đơn thân, mốc nấm sẽ triệt hạ cây. Các lá cũng chuyển màu vàng xung quanh khu vực bị bệnh. Khi bóp nhẹ, chúng ta sẽ thấy hiện tượng các ngọn bị mềm yếu và rỉ ứa nước.
1.3. Biện pháp phòng ngừa:
- Khử trùng các chậu trồng, chất trồng và các nguồn nước cũng như nước thặng dư từ các cây bị bệnh là biện pháp hữu hiệu nhất tránh lây lan bệnh.
- Trồng ngoài trời, các chậu cần các ly mặt đất khoảng 90-120cm để tránh lây nhiễm.
- Giữ lá cây luôn khô.
- Thông thoáng vườn trồng là mấu chốt có thể giúp cây khô ráo nhanh sau khi tưới nước hoặc sau khi trời mưa.
- Có thể áp dụng một hay nhiều quạt thông gió trong khu vực trồng nhằm cải thiện dòng không khí và giúp ngăn chặn nấm mốc.
- Khi thấy các biểu hiện đầu tiên của nhiễm bệnh, cách lý các cây bị bệnh nhằm tránh lây nhiễm sang các cây khỏe mạnh.
- Cuối cùng, một vài nhà vườn trồng lan khuyến cáo sử dụng phân có tỉ lệ canxi cao vào mùa Xuân để tránh bệnh thối đen ở cây non.
1.4. Các biện pháp xử lý cơ học:
- Ngăn chặn lây lan bệnh thối đen ở phong lan, chúng ta sử dụng dao vô trùng (đã khử trùng) để cắt bỏ phần bị bệnh của cây, dùng một mảnh khăn bằng vải sạch bao quanh khu vực lây nhiễm để đánh dấu.
- Kiểm tra thận trọng phần mới cắt, đôi lúc chúng ta có thể thấy sắc biến sang nâu nhạt trên các chấm mao mạch nhất là trên giả hành. Điều này cho thấy sạch bệnh trên bề mặt của giả hành.
- Trên các cây mạch bó như giống lan Catteleya, chúng ta cũng cần thiết cắt các chiếc lá phía dưới và sâu xuống dưới giả hành. Nếu cây bị nhiễm bệnh nặng, cắt đến gần căn hành.
- Đối với các giòng lan đơn thân như Vanda, Hồ điệp, chúng ta loại bỏ các phần lá bị nhiễm bệnh hoặc toàn bộ lá nếu thấy cần thiết nhằm ngăn nấm phát triển lên ngọn. Để cây nơi có thoáng gió nhiều để vết cắt mau khô.
1.5. Các biện pháp xử lý hóa chất:
- Khi các phần bị bệnh của cây đã được loại bỏ, chúng ta nên sử dụng thuốc nấm để bảo vệ các mô khỏe. Bột quế là loại thuốc nấm tiêu biểu, có thể phun trực tiếp lên phần tiếp xúc tại vị trí cây bị bệnh. Trang Rays Orchids cũng khuyến cáo người trồng lan nên trộn bột quế với các loại keo dính có gốc cazein (Như Elmer’s “Cái này bên Mỹ có. Việt Nam có lẽ anh Cù cho ý kiến bổ sung”) hoặc dầu ăn để tạo một miếng dính dày. Miếng dính này khó thấm nước và có thể sử dụng bao quanh vết thương trên cây.
- Có một số loại thuốc đắp phát triển đặc trị bệnh thối đen là StopRot. Sản phẩm bao gồm hỗn hợp vang Boócđô và mỡ lông cừu (lanolin). Bản thân vang Boócđô là hỗn hợp sun phát đồng và vôi, có tính năng diệt khuẩn nấm. Mỡ lông cừu làm kín vết thương và tránh thâm nhập ẩm. Cho dù chúng ta dùng các nào thì cũng phải đảm bảo vết thương được bảo vệ bằng thuốc chống nấm nhằm ngăn chặn phơ nhiễm đi vào từ vết thương.
- Phun ướt đẫm cây bằng thuốc nấm cũng là một giải pháp. Chúng ta có thể sử dụng các loại thuốc BVTV như Aliette, Subdue, Dithane M-45 and Physan 20 và đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng hoặc xin lời khuyên từ người bán thuốc, chuyên gia…
- Để bảo vệ hạt giống khỏi bệnh này, chúng ta nên sử dụng thuốc nấm nước theo tỉ lệ phù hợp với từng loại hạt và đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng hoặc xin lời khuyên từ người bán thuốc, chuyên gia…Sau đó, điều trị thuốc trị nấm trong vòng 2 tuần.
Trích bài viết của Cô Susan Jones; Hiệp Hội Hoa Phong Lan Mỹ, 16700 AOS Lane, Delray Beach, Florida 33446
