Lời giới thiệu
Bonsai là gì?
Hiểu theo nghĩa đen, Bonsai là cây trồng trong chậu. Nhưng tất nhiên không phải tất cả những cây cảnh trồng trong chậuđều được coi là Bonsai. Có lẽ người đọc sẽ dễ hình dung hơn nếu tôi chỉ ra những gì không được coi là Bonsai.Bonsai hoàn toàn không phải là những cây lùn sẵn, không phải là những cây tí hon bị thu nhỏ bằng ma thuật. Việc hạn chế sự phát triển rễ trong khuôn khổ một chiếc chậu giúp cây mọc gọn gàng, nhưng không phải là lý do khiến cây có voc dáng nhỏ nhẵn và xinh xắn.Kích thước hình dáng và vẻ đẹp của cây phụ thuộc hoàn toàn vào ý định , cách chăm sóc cũng như gu thẩm mỹ và khả năng sáng tạo của người trồng.
Không ai biết chắc ý tưởng trồng cây trong chậu để mô phỏng cây trong tự nhiễnuất hiện lần đầu tiên là khi nào. Nhưng những tài liệu cổ cho thấy người trung Quốc đã thực hiện ý tưởng này từ cách đây 2000 năm.Những bức ảnh được thực hiện ở giai đoạn đó đã miêu tả những loại cây và những tảng đá được kết hợp với nhau trong chậu đáy nông, mô phỏng những kiểu phong cảnh mini. Tuy nhiên, người nhật mới có công lớn nhất trong việc hoàn thiện và nâng thú chơi nàylên hàng nghệ thuật Bonsai như ngày nay.
Lịch sử của Bonsai
Trong suốt chiều dài lịch sử của mình, nền văn hóa và nghệ thuật Nhật Bản chịu tác động rất nhiều từ Trung Quốc.Thậm chí chứ” Bonsai” trong tiếng Nhật được viết giống hệt chữ trung Quốc.Tuy nhiên, trong những thế kỉ gần đây, hai nền văn hóa lâu đời này đã phát triển theo hướng độc lập, và cũng giống như những lĩnh vực khác cách tiếp cận của hai nền văn hóa đối với nghệ thuật Bonsai cũng rất khác nhau.
Tại Trung Quốc, hầu hết các tác phẩm Bonsai (đọc là “punsai”), hoặc “ penjing” ( bồn cảnh) đều phải bao hàm yếu tố phong cảnh.Cây cối còn được tạo theo hình dáng những loài chim thú hoặc vô số những hình dáng lạ mắt thậm chí kì quặc khác, trong đó dáng lộ rễ là kiểu được ưa chuộng và đánh giá cao nhất.
Ngược lại người Nhật bản đã đơn giản hóa hình ảnh của Bonsai, chỉ chon lọc và giữ lại những điểm cơ bản nhât.Họ có công lớn trong việc trau chuốt cả khía cạnh nghệ thuật cũng như khía cạnh chăm sóc cây thành những tiêu chuẩn cao và thống nhất đến mức cả thế giới phải tuân thủ theo.Các dáng Bonsai kinh điển được xác định, dựa trên những tư thế của thân cây. Tỷ lệ lý tưởng giữa cành với thân, tỷ lệ giữa những cay đứng cạnh nhau, hình dáng của thân cây, mối quan hệ giữa cây và chậu..., tất cả đều do những người trồng Bonsai Nhật bản hoàn thiện qua hàng thế kỉ.
Những cuộc triển lãm bonsai quy mô lớn bắt đầu được tổ chức tại nhật Bản trong những năm đầu của thế kỉ XX. Giai đoạn này có thể coi như một bước ngoăt trong lịch sử phát triển của Bonsai. Lần đầu tiên, cả những nhà bảo trợ giàu có và thành viên của công chúng đều cùng nhau thừa nhận những giá trị nghệ thuật của Bonsai. Sau những cuộc triển lãm này, số người chơi Bonsai chuyên nghiệp ở Nhật bản đã tăng vọt một cách rất ấn tượng.
Trong những năm 1920, một trận động đất lớn khủng khiếp đã phá hủy phần lớn diện tích khu vực trồng Bonsai trên đảo hokkaiđo. rất nhiều cay Bonsai đã bị mất cùng với một số nghệ nhân tài năng nhất của Nhật bản cũng thiệt mạng.Tuy nhiên với một tinh thần kiên cường mang đậm phong cách Nhật Bản, một nhóm nhữg nghệ nhân Bonsai còn sống sót đã thành lập làng Omiya ở vùng ngoại ô của Tokyo, nhưng tại đay vẫn giữ được nhiều vườn ươm từ những ngày đầu, phầnlớn trong số đó được cai quản bởi hậu duệ của những nghệ nhân sáng lập ngày nào.
Nhiều quốc gia khác của vùng Viễn Đông cũng có truyền thống trồng Bonsai hàng thế kỉ nay. Triều tiên, Việt nam, Đài loan và cả Inđônesia đều có những phong cáhc Bonsai mang đậm phong cách dân tộc của mình.Dù ít dù nhiều, có thể cho rằng khí hậu là một nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau trong phong cách Bonsai từng nước.Mỗi khu vực khí hậu đều có những loại cây đặc trưng cùng với đặc tính sinh trưởng khác nhau, ngoài ra còn phải kể đến tác dụng của những kĩ thuật Bonsai đối với từng loại cây, vẻ ngoài tự nhiên..., tất cr đều ảnh hưởng đến hình ảnh cuối cùng của cây mà một người chơi có thể tạo ra.
Cây trăn Châu âu này là một loài cây chịu lạnh rất tốt với dáng vẻ thật đặc biệt và ấn tượng khi những bông tuyết đầu mùa phủ kín trên cành
Ngoài ra còn có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến sự xuất hiện của các phong cách khác nhau giữa các quốc gia hoặc khu vực, đólà tôn giáo, di dản nghệ thuật,cơ cấu kinh tế xã hội. Tại những quốc gia có mức sống tương đối cao, Bonsai thường có kích thước lớn hơn, trau chuốt và bóng bảy hơn. Nhưng tại những nơi mà đại bộ phận dân chúng vẫn đang phải làm việc vất vả đẻ kiếm sống, những cây bonsai trông cũng rất khiểm nhường giản dị.
Bonsai không chỉ là sở thích của những người giàu có và nhàn rỗi, nhưng tất nhiên đẻ theo đuổi thú chơi này bạn sẽ phai bỏ ra một chút chi phí đáng kể, cùng với việc dầu tư thời gian và công sức mới thu được thành công. Bonsai cũng không phải là một nghệ thuật cứng nhắc bất biến. mặc dù trong bonsai truyền thống có rất nhiều tiêu chuẩn và qui tắc khá cứng nhắc, mỗi người chơi hoàn toàn có quyền phát huy trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của mình.
Trong thực tế ngày càng có những dáng bonsai mới cũng được xếp vào hàng ngũ những dáng Bonsai kinh điển, trong khi một số truyền thống cũ cũng bắt đầu được thay đổi. Sj phát triển của kĩ thuật hiện đại cũng giúp chi người trồng bonsai thực hiện được những công việc mà trước kia hoàn toàn không thể. Tuy nhiên có một điều sẽ tồn tại mãi mãi với thời gian, đó là niêm vui của một nghệ nhân khi nhận ra mình vừa tạo nên được một kiệt tác sống động và bất tử.
Trong bức ảnh cổ xưa này của nhật bản, những người phụ nữ ăn mặc rất sang trọng được miêu tả trong khung cảnh một khu vườn rất trang nhã và tinh tế. Phía bên trái khu vườn là những chậu gốm trồng bonsai. bạn có thể thấy là những cây Bonsai này mô phỏng giống hệt những cây bình thường đang ra hoa ở bên bờ hồ tĩnh lặng.
