Cám ơn bạn vincentvo đã có những trao đổi rất thú vị.
Mình trả lời một số ý của bạn thế này:
- Cành đúng, sai ở đây là xét về mặt thẩm mỹ thôi, chứ thiên nhiên là phát triển tự do không theo một khuôn khổ nào hết.
Nhiệm vụ của người tạo hình là biết giữ lại cành nào và loại bỏ cành nào, dựa vào sự phân tích và nhận định không gian của khối tán cây sẽ biểu đạt như thế nào?
Cành mà gọi là đúng thực ra cũng là dựa vào sự chọn lựa hợp lý, vừa đủ, xét về mặt thẩm mỹ, để thể hiện khối, không gian, của tán cây như trong tự nhiên. Chứ tự nhiên làm gì có các ước lệ đó, thiên nhiên không có đúng hay sai!
Trên tán cây nếu cứ để cành phát triển tự nhiên quá, những cành như mọc đan cài, mọc chụm tại một vị trí, cành mọc song song cùng phương rất gần nhau, cành thừa, cành rối, cành vượt..... là những cành bất hợp lý, mà mình gọi là cành sai ( có lẽ gọi là sai thì không chính xác, dễ hiểu nhầm! hay là mình gọi là cành lỗi vậy).
Gần đây quan sát thực tế trên một số cây của nhiều người, mình nhìn thấy rất nhiều cây xuất hiện lối để cành tự do,thoải mái như thế, chỉ e rằng có người lại cho rằng đó mới là tự nhiên, là đẹp thì sẽ không biết sẽ như thế nào nữa!!!
Còn cành âm (ngoài tự nhiên cành âm là chuyện rất bình thường, không ai buộc nó cả), còn ở trong Bonsai tùy vào trường hợp mà xét.
Nhiều cây có cành âm thì hình ảnh của nó không có gì là xấu, mà lại hợp lý. Theo mình hãy thử đặt câu hỏi ngược lại, nếu không có cành đó, thì khối không gian của bộ cành cây đó sẽ như thế nào?
Nếu phân tích sâu hơn nữa sẽ thấy, những cành âm hợp lý đó thường ở trên những cây mà đường nét thân có xu thế chung là cong mềm về một hướng, do đó cành âm lúc này rất phù hợp (xét trên khía cạnh thẩm mỹ).
Nếu là một cây có trục thẳng, hoặc hơi nghiêng, trên thân có một vài đường cong đẹp, mà vị trí này lại để một cành mọc ra, nó sẽ làm cho đường cong đó bị hẹp lại, bị chia hai nhìn rất khó chịu! không đẹp mắt thế thôi.
Còn trường hợp có khi cành trên lớn hơn cành dưới là có. Nhưng đó là trường hợp mà cây có xu hướng động mạnh về phía đó, cho nên hướng đó cành phát triển mạnh, chứ một cây phát triển cân bằng mà kích thước cành như thế là không ổn, không hợp tự nhiên cũng như quy ước thẩm mỹ.
Cây trồng trong chậu thường xuất hiện lỗi này, do ưu thế ngọn, cho nên cành dưới thường chậm phát triển và mất ưu thế so với các cành non ở trên.
Ràng buộc này còn là một phần minh chứng cho trình độ tay nghề kỹ thuật của nghệ nhân! Chứ không phải xếp đặt đủ bộ cành cho tán cây là được rồi!
Theo thời gian, càng chăm sóc tốt cành trên càng lớn, và cành dưới lụi tàn dần!
Theo tôi, nếu không hiểu rõ về kỹ thuật nuôi trồng, sinh lý cây nuôi trồng trong chậu, thì chuyện ràng buộc cành dưới lớn hơn cành trên là chuyện làm khó cho nghệ nhân, theo tôi giá trị (kinh tế, thẩm mỹ) của một bonsai còn phụ thuộc vào yếu tố này rất lớn!
Chúc bạn vui vẻ. Thân!
