Đào khan hiếm, mai mất mùa
Trong khi đào Hà Nội "hy sinh" dần dần do "mưa axít", sương muối, dịch bệnh thì mai ở miền Nam cũng bị mất mùa. Cây mai nào còn sống sót thì đã nở hoa.
Có mặt trên cánh đồng trồng đào của bà con nông dân phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, trong chiều một ngày cuối đông. Trên các khu vườn, nhiều hộ gia đình đang tỉa cành, tuốt lá cho những cây đào còn may mắn sống sót để kịp ra hoa vào đúng dịp Tết. Nhiều diện tích trồng thật xác xơ, thảm hại do đào chết hàng loạt. Người dân đã phải xới đất trồng xen các giống cây khác thay thế vào đó.
Đứng trên khu vườn trồng đào nhà mình, anh Nguyễn Văn Toán (cụm 3, phường Xuân La) xót xa: “Gia đình tôi trồng khoảng 50 gốc đào lớn và hơn 200 gốc đào nhỏ. Nhưng do năm nay diễn biến thời tiết thất thường, thiên tai dịch bệnh hoành hành suốt năm, 30 gốc đào lớn, gốc thấp nhất giá cũng phải từ 2 triệu đồng trở lên đã bị xóa sổ”. Nếu tính cả gốc đào lớn, đào nhỏ của gia đình anh Toán thì mức thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng.
Là một người có kinh nghiệm lâu năm trong nghề trồng đào, thế nhưng vườn đào của ông Nguyễn Văn Minh (cụm 8, tổ 49, Phú Thượng) cũng không tránh khỏi quy luật khắc nghiệt của thiên nhiên. Do trận “mưa axít” cùng đợt sương muối kéo dài hồi đầu năm đã làm 40 gốc đào cho thuê của ông Minh bị chết.
Oái oăm thay, số gốc đào ấy lại là những gốc đào rất có giá trị, thường để cho các tổ chức Nhà nước, các công ty lớn thuê với giá lên đến hàng chục triệu đồng vào mỗi dịp Tết.
Chỉ vào gốc đào ở giữa vườn, ông Minh bảo: “Gốc đào này Tết năm ngoái đã cao 3 mét, cho thuê với giá 6 triệu đồng. Trong quá trình vận chuyển bị gãy cành, cùng với thiên tai dịch bệnh năm nay đã làm nó thui chột đi chỉ còn chưa đầy 1 mét. Cũng may gốc đào vẫn còn sống nên tôi có thể cứu chữa và đưa vào sử dụng được”.
Nhiều gốc đào quý nhà ông Minh tuy có thể cứu được nhưng cũng không thể kịp đưa vào sử dụng cho Tết này, mức thiệt hại lên đến hàng trăm triệu đồng là điều không tránh khỏi. Ông còn cho biết, Phú Thượng cũng có nhiều hộ gia đình mất trắng cả vườn đào do bị ngập úng, thất thu hoàn toàn vào dịp Tết năm nay.
Nhật Tân - Phú Thượng - Xuân La có thể coi là “đại bản doanh” của đào Hà Nội. Với gần như 100% diện tích đất nông nghiệp là dành cho việc trồng đào, hàng chục năm qua thể coi ba phường trên đã hoàn toàn “bao sân” thị trường đào Tết thủ đô. Tuy nhiên, cơn lốc đô thị hóa (xây dựng các khu đô thị mới) đã làm thu hẹp hàng chục hécta.
Theo con số tổng kết mới nhất của Phòng Kinh tế - Kế hoạch quận Tây Hồ, ước tính tổng diện tích trồng đào thiệt hại vào khoảng trên 30 hécta, trong đó, phường Phú Thượng thiệt hại với diện tích lớn nhất vào khoảng 20 hécta, phường Xuân La khoảng 10 hécta và phường Nhật Tân ít nhất cũng gần 2 hécta.
Cho đến thời điểm này, chỉ có duy nhất phường Nhật Tân là còn nhiều hy vọng về một vụ đào thành công. Hai phường còn lại hiện chỉ còn vớt vát được một chút. Thậm chí nhiều gia đình đã tính đến chuyện ươm những lứa đào mới cho Tết Mậu Tý.
Theo ông Phạm Tuấn Diếp, Trưởng Phòng Kinh tế-Kế hoạch quận Tây Hồ thì nguyên nhân chủ yếu làm cho diện tích trồng đào của bà con nông dân ở Tây Hồ bị thiệt hại như vậy là do tình hình thời tiết năm 2006 diễn biến khá phức tạp. Đặc biệt là đợt mưa úng, "mưa axít" kéo dài từ 17/8 đến 20/8/2006, đã khiến cho hơn 30 hécta đào của hàng trăm hộ gia đình ở Phú Thượng, Xuân La và Nhật Tân bị thất thu.
Những ngày cuối tháng 11, người dân tưởng chắc ăn với những cây đào sống sót sau đợt lụt, nào ngờ trời vào đông, lại thêm mưa đá làm đào tiếp tục chết.
Trong khi đó, nhiều hộ nông dân cho rằng nguyên nhân của việc đào chết hàng loạt là do nhiều dự án của quận Tây Hồ còn dang dở, dẫn đến kênh mương úng ngập mỗi khi mưa lớn. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận một vấn đề là từ khi chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ trồng lúa sang trồng đào, việc chăm lo vấn đề thủy lợi đã không còn được chú trọng như trước.
Trước tình hình đó, nhiều người sành chơi đào dự đoán Tết năm nay đào Hà Nội sẽ rất khan hiếm. Ông Nguyễn Văn Minh khẳng định, dịp Tết năm nay, cả đào bán và đào cho thuê sẽ đắt hơn rất nhiều. Ngay gia đình ông năm ngoái cho thuê hơn 100 gốc đào thì năm nay chỉ còn 50 gốc.
Dự tính, những gốc đào năm ngoái cho thuê với giá 2 đến 3 triệu đồng thì năm nay có thể lên 5 đến 6 triệu đồng, và số gốc đào cho thuê với giá vài ba chục triệu đồng cũng không phải là ít. Tuy nhiên, giá cả đào ở Tây Hồ vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết từ nay cho đến cuối năm âm lịch.
Theo kinh nghiệm, ông Minh cho rằng nếu thời tiết cứ rét kéo dài, đào sẽ bị hãm, không nở hoa được vào đúng dịp Tết. Đào các nơi không đẹp bằng đào Phú Thượng, Xuân La và Nhật Tân nên không thể thay thế được.
Ông Diếp cũng cùng chung nhận định là từ nay đến Tết Nguyên đán, giá cả đào còn phụ thuộc vào thời tiết và nhu cầu của người chơi đào nhiều hay ít. Riêng đào đẹp năm nay sẽ rất hiếm do khi chuyển đào gốc già lâu năm từ đồng ra trồng ở bãi đã bị hỏng khá nhiều.
So với các làng hoa khác, làng hoa Hiệp Bình Chánh là một trong những làng hoa ven thành phố lâu đời nhất. Vì nhiều lý do, một phần vì quá trình đô thị hóa, hiện nay làng hoa nổi tiếng một thời này chỉ còn khoảng hơn 6 hécta, nhiều chủ vườn đang lo ngại rằng, năm nay diện tích trồng mai sẽ còn giảm nhiều.
Đê bao bị vỡ liên tục trong thời gian qua khiến hàng ngàn hécta mai vàng bị ngập úng trong nước trên địa bàn các quận, huyện vùng ven TP HCM như Hóc Môn, Thủ Đức, quận 12. Dọc theo đường Kha Vạn Cân, quận Thủ Đức hàng loạt nhà vườn phải bán gốc mai trước Tết vì sợ ngập nước sâu sẽ gây thối rễ. Người dân trồng mai khu vực này đang chung một nỗi lo, hàng ngàn chậu mai ghép, cây hoa kiểng đang có nguy cơ bị chết vì nguồn nước ô nhiễm đã ngấm vào rễ.
Những ngày đầu tháng 1, có mặt tại vườn kiểng của ông Út Cao, khu phố 6, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, một nghệ nhân chăm mai nổi tiếng. Vườn nhà ông hiện có khoảng 8 nghìn gốc mai. Vài tuần nay, nghệ nhân Út Cao ru rú trong nhà như trốn nợ.
Theo những nhà vườn chuyên về trồng mai tại Thủ Đức, thì ông Út Cao là người bị thiệt hại nặng nhất trong “đại dịch” mai nở sớm. Hàng ngàn chậu mai thi nhau khoe sắc rực rỡ. Không như mọi năm, ông có mặt ngoài vườn từ sớm đến tối, chăm chút, tỉa tót từng gốc mai; năm nay nghệ nhân Út Cao cám cảnh đến nỗi không buồn ngó ngàng gì đến vườn.
Vợ ông vừa tưới vừa cắt từng cọng lá, bà bảo rằng, năm nay nắng mưa thất thường, mấy tuần trước còn bị vỡ đê khu vực, vườn mai bị ngập nước, chính vì thế, mai các vườn khác chỉ bị thiệt hại khoảng 50%, nhưng nhà ông bị gần hết.
Bà Út than thở, chậu nào cũng bung nụ, cứ nắng lên là nở. Nếu những gốc mai này nở đúng Tết, nhà bà sẽ có hàng tỷ đồng, nay hai vợ chồng ông bà đang lo ngay ngáy vì nếu không có mai đủ “chuẩn” cho những khách hàng đã ký gửi, ông bà sẽ phải đền tiền cho khách. Số tiền mỗi gốc không lớn, nhưng hàng ngàn gốc không phải là con số nhỏ.
Không phải nghệ nhân về mai như ông Út Cao, nhưng bà Út cũng đủ kiến thức để giải thích cho tôi rằng: mai năm nay mất mùa là do nhuận tháng 7 và ảnh hưởng bão, áp thấp nhiệt đới khiến trời mưa liên tục, khi có mưa là mai lại bung nụ nở hoa.
Để cứu vườn mai, ông bà Út Cao cũng như nhiều nghệ nhân khác đã “cứu” bằng cách tưới nước nhiều lần trong ngày, giữ cho mai luôn tươi mát, không khô lá, rụng lá, không bung nụ.
Hiện tượng mai nở sớm, mai chết không chỉ xảy ra ở khu vực Kha Vạn Cân, Thủ Đức mà hàng loạt vườn mai ở khu vực Bình Quới, An Phú Đông (quận 12) cũng chung tình trạng.
Những ngày qua, ông bà Út Cao và nhiều nhà vườn ở khu vực Kha Vạn Cân đã tiến hành cứu vườn mai bằng cách tưới nhiều nước để tăng cường độ ẩm, phun thuốc dưỡng lá để lá không bị rụng. Cũng có người dùng lưới mỏng che toàn bộ vườn mai nhằm làm giảm nhiệt độ... Tuy nhiên, theo các nghệ nhân, cây mai cũng như người phụ nữ đẹp vốn đỏng đảnh, dễ bị thời tiết tác động, dù người trồng có khéo chữa chạy cách mấy cũng không thể kìm hãm được tỷ lệ mai nở sớm.
Nhiều năm nay, các tỉnh miền Tây có hàng ngàn nhà vườn ăn nên làm ra nhờ nghề chăm mai Tết. Đáng kể nhất là các địa phương như Sa Đéc (Đồng Tháp), Ninh Kiều (Cần Thơ), Chợ Lách (Bến Tre). Mọi năm, nếu mai TP HCM bị hư hại thì nhà vườn sẽ cho người xuống các tỉnh miền Tây để lấy hàng về bán lại, nhưng năm nay, theo các nhà vườn ở miền Tây, tình trạng mai mất mùa cũng diễn ra tương tự.
Huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, nơi được coi là “vương quốc” của loài mai cũng mất mùa. Nguyên nhân được xác định là do ảnh hưởng của cơn bão số 9 và sau đó là thời tiết rất thất thường, nhà vườn không thể điều tiết được.
Thị trường mai Tết năm nay đã bắt đầu sôi động, mọi năm phải đầu tháng Chạp. Thực trạng mai nở sớm đã ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả của mai vàng miền Tây. Một chậu mai loại để bàn năm ngoái chỉ khoảng 40 đến 50 ngàn đồng, năm nay có giá từ 80 đến 100 nghìn đồng mà vẫn thiếu hàng. Ngay thời điểm này, các thương lái miền Tây đã đi gom hàng để đưa lên các tỉnh miền Đông và Tây Nguyên.
Hiện nay, để vớt vát một mùa mai thất bát, nhiều nhà vườn tại TP HCM đã thay chậu, tạo dáng và uốn sửa để nâng những cây mai nở sớm lên thành hàng “chất lượng cao”. Nhiều người có kinh nghiệm chơi mai cho biết, năm nay muốn chọn được mai nở đúng Tết, tránh bị các tay thương lái lừa, người mua mai nên đi chọn mai vào những ngày giáp Tết.
(Theo Công An Nhân Dân)