Từ điển Bonsai

[GioNui]

Sokan: cây hai thân



Biên dịch: GioNui


Nguyên gốc tiếng Nhật, tiếng Anh là Twin-trunk.

Dáng bonsai có hai thân cây, trong đó hai thân có thể tách rời nhau ngay trên cổ rễ hoặc từ một thân tách ra làm hai ở vị trí cách mặt đất chừng vài cm, nhưng không quá cao, càng gần với cổ rễ càng đẹp.

Photo by Bonsaiprimer

​

Vì vậy, nếu bạn có cây hai thân mà vị trí tách thân hơi cao thì nên nghĩ đến chậu sâu hơn để đánh lừa thị giác. Hoặc đôi khi cần phải áp dụng kỹ thuật chiết để tạo lại bộ đế, thu ngắn cây lại.

Dáng hoàn hảo nhất là có một thân cao hơn và to hơn thân còn lại, và cả hai thân đều được nhìn rõ từ mặt tiền. Cành nhánh phân bố đều trên hai thân, theo các hướng: trái, phải và phía sau. Không nên có nhánh từ thân này đan chéo qua thân kia.

Cũng không nên bố trí hai thân nằm trên một đường thẳng song song với mặt tiền, thân nhỏ hơn nên nằm lệch về phía sau nhiều hơn, tạo chiều sâu cho tác phẩm.

Photo by Bonsaiprimer

​

Để có một tác phẩm đẹp, bạn có thể tưởng tượng dáng này giống như một cặp phu thê. Cây lớn là người chồng, cẩn thận và yêu thương bảo vệ vợ mình trước thiên nhiên khắc nghiệt, nhẹ nhàng che bóng phía trên người vợ. Trong tổng thể tác phẩm, đỉnh của hai cây sẽ gộp thành một.

Thân chính được gọi là Syukan - tiếng anh là main trunk.

Thân phụ trong trường hợp trên gọi là Fukukan - tiếng Anh là sub trunk.

Hoặc một thân lớn và thân còn lại nhỏ hơn nhiều, như hình ảnh cha con.

Trường hợp này, thân phụ được gọi là Komiki - tiếng Anh là child trunk.​

Tham khảo: Brilliantbonsai, Bonsaiprimer, Bonsaiexperience

 

[GioNui]

Sankan: cây ba thân

Wiki - Bonsai style:

Three trunks rise from separate sets of roots. Trunk sizes are varied, with one dominant trunk being the thickest and generally the tallest. The three trunks are placed so that a straight line cannot intersect all three, to minimize symmetry and make the design look as natural as possible.

Biên dịch: GioNui


Nguyên gốc tiếng Nhật, tiếng Anh là Triple-trunk.

Cụm ba thân cây có thể mọc lên từ một gốc hoặc có gốc riêng rẽ nhưng phải chung 1 đế. Kích thước thân cây rất đa dạng, thường thì ba thân không đều nhau, trong đó có một thân to và cao hơn hẳn.

Ba thân được bố trí sao cho không cùng nằm trên một đường thẳng, để giảm thiểu tính đối xứng và làm cho tác phẩm trông tự nhiên nhất có thể.

Photo by artisticbonsaicircle​

 

[GioNui]

Kabudachi: cây nhiều thân

Bonsai.shikoku-np:

''Kabudachi'' refers to a tree with five or more trunks extending from its foot. A tree with two trunks from its foot is called ''sokan'' (double trunks) and one with three trunks ''sankan'' (triple trunks). Usually, trees with odd-numbered trunks are appreciated. Even-numbered ones, except for two, are unpopular.

Biên dịch: GioNui


Nguyên gốc tiếng Nhật, tiếng Anh là Multiple-trunk.

Cây nhiều thân thường có số thân là số lẻ, ngoại trừ cây hai thân, các số chẵn còn lại ít khi được thiết kế. Cây ba thân là Sankan (triple-trunk), kabudachi sử dụng cho trường hợp nhiều hơn ba, và thường là cây có từ 5 thân trở lên. Các thân có chung 1 đế.

Acer palmatum - photo by Walter Pall​

 

[GioNui]

Clump style: khóm cây

Bonsaiprimer:

The 'Clump' style occurs where the original main trunk has dissapeared and a number of suckers have matured.

Biên dịch: GioNui


Dáng này tương tự như cây nhiều thân nhưng thân chính đã biến mất, thay vào đó các thân phụ phát triển mạnh mẽ và không có thân nào chiếm ưu thế rõ rệt.

Trên nhiều trang web, tiếng Nhật Kabudachi hoặc Kabubuki cũng được sử dụng để mô tả dáng này.

Phổ biến là các tác phẩm có số thân cây lẻ. Cành nhánh của các thân cây tỏa đều các hướng để vươn tới ánh sáng. Trong tổng thể tác phẩm, tán lá vẫn nhìn như là từ một cây duy nhất.

Photo by Bonsai Empire​

Tham khảo: ofbonsai

 

[GioNui]

Raft, Root connected: kiểu bè



Biên dịch: GioNui


Kiểu này mô phỏng một trong hai hình ảnh sau trong tự nhiên:

• Khi các nhánh thấp bên rìa bụi cây bị xà xuống đất và theo thời gian mọc ra rễ mới.
  
  
  
  .
• Một thân cây lớn bị ngã, rễ mọc ra từ các điểm có thân tiếp xúc với đất, và các cành ở phía trên phát triển thành các cây con.
  
  
  

Ikadabuki - tiếng Nhật - kiểu bè trên 1 đường thẳng (bè mọc trên 1 thân cây thẳng bị ngã ban đầu).

Netsunagari, Netsuranari - tiếng Nhật - kiểu bè có các cây mọc dích dắc.


Tham khảo: wikipedia bonsai style, bonsaiprimer

 

[GioNui]

Yose ue: Rừng bonsai



Biên dịch: GioNui


Nguyên gốc tiếng Nhật, tiếng Anh là Forest hoặc Group planting.

Sử dụng nhiều cây riêng rẽ trồng chung với nhau để mô phỏng cảnh rừng tự nhiên. Khay trồng thường có thành rất thấp để nhấn mạnh chiều cao của cây, có khi là một tấm đá phẳng.

Cây thường cùng một loài, với nhiều kích thước cao-thấp, to-nhỏ khác nhau để phản ánh sự khác biệt về tuổi tác trong một khu rừng già.

Bonsaiprimer:

The trees are best developed from cuttings or layerings, the logic of this is that all the trees are genetically the same and will exhibit the same growth characteristics. This may not be true of seed, even from the same source.

Tốt nhất là nên chọn các cây từ cành giâm hoặc chiết trên cùng cây mẹ để xây dựng tác phẩm rừng. Lý luận của việc này là các cây có cùng gen của cây mẹ nên sẽ có đặc tính sinh trưởng giống nhau, điều mà có thể không đúng nếu cây được trồng từ hạt, thậm chí là hạt cùng một nguồn.

Một câu hỏi thường được đưa ra là: Có cần phải thực hiện khu rừng với cùng một chủng loại cây?

Trả lời: không ai cấm bạn thiết lập một khu rừng nhiều chủng loại cây. Có điều, một thực tế cho rừng nhiều chủng loại là việc chăm sóc sẽ khó khăn (vì mỗi cây một kiểu, một chế độ phân bón, nước nôi). Và điều khó nhất là: cây khác chủng loại dễ xảy ra tình trạng "lấn nhau chết" hơn là rừng một chủng loại...

Xem thêm tại Rừng bonsai: lý thuyết và thực hành